Kliem Sqalli viċin il-Malti

 

Pubblikazzjonijiet tal-istess awtur  –  ikklikkja hawn:  https://kliemustorja.com/informazzjoni-dwar-pubblikazzjonijiet-ohra-tal-istess-awtur/

Hekk kif miet, ftit jiem ilu, il-famuż kittieb Sqalli Andrea Camilleri rajna ħafna informazzjoni dwar min kien dan il-bniedem li, forsi l-aktar minħabba kunjomu u l-ambjent Sqalli tiegħu, nikkunsidrawh bħala kważi xi ħadd li jiġi minna l-Maltin.

Fost bosta informazzjoni li ngħatat, sirt naf li hemm website li tiġbor fiha l-kliem djalettali Sqalli li Camilleri niżżel fil-kotba tiegħu. Malajr flejt din il-website, għax kif tafu tinteressani ħafna l-etimoloġija tal-Malti u l-konessjoni tal-kliem li oriġina mill-Isqalli. Fost mijiet ta’ kliem u frażijiet li sibt f’din il-website, stajt inqabbel aktar minn ħamsin kelma Sqallin li jixbhu lill-Malti, jew bil-maqlub, għax hu pjuttost il-Malti  li ssellifhom u addattahom mill-Isqalli.

Dawn huma il-kliem li niżżilt preċiżament kif sibthom. Kull ma għamilt żidt ħdejhom il-kelma Maltija qrib il-kelma Sqallija. Fejn kont dubbjuż għamilt sinjal ta’ mistoqsija (?)….

Intant il-link tal-website li sibt hi din: http://www.vigata.org/dizionario/camilleri_linguaggio.html

Aktar dwar l-etimoloġija tal-kliem Malti issibha hawn: https://kliemustorja.com/a

 

Addubbare                   iddobba
Aiola                       aljoli
pesce "bianco" della famiglia degli sparidi, quella del sarago e 
del dentice, Mormora (Linneo: Lithognathus mormyrus, Pagellus mormyrus)
Arbulo                      arbula
Armiggi                     Rmiġġ
arnesi.  
Babbiata         babbu presa in giro, scherno. Bummulo           bomblu ? orcio di terracotta, che se fatto e cotto secondo l'arte mantiene fresca la temperatura dell'acqua. Càntaro (Cantaru) kantru vaso da notte. Per metafora, persona stimabile come un vaso da notte... Cantàro (Cantàru) Qantar vecchia misura di peso equivalente a cento rotoli, cioè circa ottanta chilogrammi. Anchequintale. Cantoni (Cantuna) kantun Carusi  karus ragazzini ma anche sarbadanari, salvadanai. Cazzarola  kazzola casseruola. Cimiàre camata / cama cama (?) pendolare, oscillare, andare da un capo all'altro di un luogo. Fare come la cima di un albero quando c'è vento. Il Voc. Sic. registra solo il significato di: attendere a qualcosa, tramare Ciriveddru  ċiribedudu (?) cervello. Dragunara  dragonara tromba marina, ma anche tempesta, bufera in senso figurato. Ficazzana farkizzan Farlacca fallakka asse di legno. Fodetta (Faudetta o fadetta)  faldetta gonna, sottana, sottoveste. Frisco frisco    frisk frisk fresco fresco, detto di qualcuno che ostenta disinvoltura. Giarre ġarra grandi recipienti di terracotta. Gilecco ġlekk gilè. Girgentana Girgenti Inca   linka inchiostro. Infatato fatat (?) fatato, miracoloso. Inganzato (Ngarzatu)  Ingarżat amante. Luffarìa  tilloffa (?) pigrizia. Limitu  limitu termine, confine. Pietra o segnale di confine Nglisa Ingliża inglese. Parrino            parrinu prete; padrino. Passuluna       passolina olive nere appassite. Pilaia                 plajja spiaggia Pinnuli           pinnola pillole medicinali. Radica           Radika eufemismo per il membro sessuale maschile. bil-Malti nużawha f''sens ieħor  ir-razza u radica (minn radice) Rizzetto         razzett ? sistemazione. Rusciana            Ruxxana rubiconda, sanguigna. Scantato         skantat impaurito. Scarpàro            skarpan ciabattino. Scarso               skars povero. Seggia                siġġu sedia. Soru                    soru sorella. Spitàli              sptar ospedale. Staminarìa       stamnara inclinazione a fare dispetti. Tabbutu     tebut bara Troffa     troffa (xagħar) cespuglio. Vastasi     pastas(i) volgari, maleducati. Virrina     berrina trapano; “strumento a forare, che ha la punta a spire” (Tra.), anche con il significato di “persona che fa imbrogli e rigiri”. Zamm      żambuka essenza alcolica di anice che in Sicilia si spruzza nel bicchiere d'acqua. Zabara           sabbara jew żabbara iterazione che, secondo Camilleri, equivale a mutatis mutandis. Zabàra è il fusto dell'agave e, per estensione, tutta la pianta.
Zagara zahra pl. zahar
Zaurdo (Zaurru, zagurdu)       żorr?

https://kliemustorja.com/2021/11/20/ajjut-help/

Categories:

7 Comments

  1. Li niftakar:

    Mastru d’ascia – Mastrudaxxa
    Ċuċċ – Scico (asino)
    Kapuljat – tiżisti f’naħħa ta’ Palermo (arkajaka) iżda m’għandhomx jużawha

    Fenek – in arabic furred animal
    Fenek: Ganado mentioned Phoenician

    Liked by 1 person

  2. Meta mort Sqallija iltqajt ma’ ċertu kliem li jintużaw li jixbħu l-Malti… xi ftit milli niftakar:

    Sqalli – Malti

    Frauli – Frawli
    Scubetta – Xkubetta
    Cacoccioli – Qaqoċċ
    Zagara – Żahra
    Mischinu – Miskin (bl-istess tifsira)
    Gebbia – Ġiebja
    Zibbibu (tip ta’Għeneb li jagħmlu il- ‘Passito di Pantelleria’ bih) – Żbib

    Liked by 1 person

  3. Snin ilu kont ma missieri Siracusa fejn kellna habib minn hemm. Tfaccaw koppja libsin tat-tieg. Missieri qalli “ara giet gharusa”. Il-habib Sqalli saqsa lil missieri x’qed jghid. U skoprejni li gharusa tfisser prostituta bl-Isqalli.
    Juzaw ukoll babux ghal bebbux.

    Liked by 1 person

  4. Jien sibt li bil-Puniku protector huwa MSR misser li tista’ tkun tiġi minn M’Sar jew MSajjar to cook. nom mimmat. So Monsieur or Missier is the person who made.

    Liked by 1 person

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s