IDJOMI  MARITTIMI

Ara wkoll:

A *    B *    Ċ *    C *    D *   E *    F *

Ġ *    G *    GĦ *    H *    Ħ *    I *    J *    K *

L *    M *     N *     O *     P *    Q *    R *     S * 

T *     U *     V *    W *     X *     Ż *    Z *

 

                                               

ara wkoll:

https://kliemustorja.com/m

L-attività tradizzjonali tal-barklori, il-baħrin u s-sajjieda kienet tirrikjedi u pproduċiet lingwaġġ għalih. F’dan il-lingwaġġ ta’ kuljum bdew jissawru idjomi u qwiel li bħal ma jiġri f’kull lingwa oħra iżewqu l-ilsien Malti u jirriflettu l-mentalità tan-nies tal-baħar. Hawn se naraw xi wħud minn dawn l-idjomi li kienu magħrufa l-aktar fl-ambjent marittimu.

 

Bastimenti u Opri tal-baħar

QIESU l-ARBANJA:     Dan hu paragun li kien jingħata lil bniedem li ma jagħmel xejn ħlief jitgħażżen. Dan il-paragun ixebbah l-bastiment HMS Hibernia, li l-Maltin tan-naħa tal-Port il-Kbir kienu jsejħu l-Arbanja.  li dam ħafna sorġut quddiem il-Forti Sant’Anġlu u allura magħruf bħala bastiment għażżin.

BAĦRI TAL-ARBANJA:    BAĦRI TAL-BNAZZI –    Idjomi li tingħad lil min fil-ħajja jbewweġ ‘l hinn hekk kif ifeġġ l-inkwiet.

JAQAW INT ĠEJ BID-DGĦAJSA ?  Tingħad meta wieħed ma jkunx ċar u preċiż f’dak li jgħid u jista’ jkun li qieħed jiddieħak b’ħaddieħor.

DAK WEĠĠA’ – ISS ĦEJ, ĦUDU D-DOKK!   Din tingħad biż-żuffjet meta xi ħadd iweġġa’ u wieħed jirrikmanda li il-persuna għandha tintbagħat fid-dokk (fit-tarzna) biex tirranġa ruħa sew (flok tiddewwa).

ĦAFIF QISU FIRILLA  – Paragun li jsir dwar bniedem żvelt u irqieq ma’ opra partikulari tal-baħar li tixbah ħafna l-luzzu, biss iżgħar.

QISU / QISA KARRAKKA – Appellativ għal xi ħad jew oġġett pjuttost goff jew żmanġat u li għandu ħafna żmien.  Dan il-paragun hu mal-bastiment tal-Ordni ta’ San Ġwann li dawn kienu ġabu magħhom minn Rodi.  Għalkemm dan il-bastiment kien kbir spiċċa bla użu baqa’ sorġut għal ħafna żmien quddiem Sant’ Anġlu.

QISA L-PULENA:  Riferenza għal xi mara dejjem liebsa pulit iżda li ma tantx tħobb tagħmel il-faċendi. Dan hu paragun mal-pulena (il-parti dekorattiva fuq il-pruwa tal-bastiment).

TAJJEB BISS GĦAS-SABORRA:  Is-saborra hija dak il-materjal, ġeneralment ramel li jitqiegħed fl-stiva ta’ isfel tal-bastimenti biex meta l-bastiment ma jkollux tgħabija iżomm il-bastiment ibbilanċjat sew.  Mela tajjeb biss għas-saborra ji riferenza għal dak il-bniedem li mhu kapaċi jagħmel xejn.

BAĦRIN AĦNA: Din l-idjoma tingħad meta xi ħaġa jew xi biċċa xogħol toħroġ tajba.

TILEF IL-BOXXLA:  Bħal ma baħri jitlef id-direzzjoni għax il-boxxla (il-kumpass tan-navigazzjoni) ma jiffunzjonax il-bniedem jista’ jiġrilu l-istess u jġib ruħu ta’ bniedem li jitlef rasu għax ikun irrabjat jew eċitat.

BIL-BOXXLA MDAWRA LLUM: Burdata ħażina

MUR GĦAND BOXXLA XJATEN: Din ir-rikomandazzjoni mhi xejn sabiħa għax biha tkun qiegħed tibgħat lil xi ħadd f’direzzjoni fejn ruħek tintilef.

QALA’ DAQQA TAL-BARKLORI:  Din hi riferenza għal daqqa jew tumakka li wieħed jagħti lil xi ħadd li biha tmiddu. Dan jintima li l-barklori kienu nies ta’ saħħa.

SAB IR-RIĦ FIL-QALA’:  Sab min jibuttah bħal qala’ (pl. QLUGĦ)  ta’ opra tal-baħar

TEFA’ L-ANKRI:     Poġġa bilqiegħda u baqa’ hemm għal ħin twil.

REFA’ L-ANKRI:     Qam minn fejn kien u ġabar anki ħwejġu u telaq ‘l hinn

KULL KALANKA PORT – (prov.) li jfisser li l-bniedem li jgħid hekk jaċċetta kwalunkwé soluzzjoni anki jekk din ma tkunx ta’ ħafna sodisfazzjon.

 

Kliem is-Sajjieda

BEŻAQLU FIS-SUNNARA:  Jiġifieri wieħed ta x’jifhem lill-ieħor li aċċetta proposta iżda wara ħallieh b’xiber imnieħer.

IX-XILEP ĠEWWA:  Il-ħut inqabad – riferenza li dak li kien wieħed qed jittanta li jdabbar issa ħadu.

NIEXEF DAQS GATTARELL / NIXEF QISU ARINGA   Appellattiv għal xi ħadd ta’ statura rqieqa.

MELA QED INBIGĦU L-INĊOVA!   Riferenza għal ħafna tqanċiċ biex wieħed jaqbel fuq prezz.

SAR QISU ARINGA:  Appellativ li jingħata lil xi ħadd li jkun niżel ħafna fil-pis. Żgur li dan kien mogħti min-nies li kienu jgħixu minn fuq is-sajd u dawk li jieklu dan it-tip ta’ ħut.

SABLU RKAPTU:  Sablu l-mezz jew ix-xbiek biex jistad

 

Paraguni

DAK FURBAN:    Riferenza għal xi ħadd li jillħaqlu ħafna.  Bniedem makak.

X’BELLIEGĦA NQALA’!   Tfisser x’għawġ inqala’. Paragun mal-ilma baħar li jitla’ l-art wara xi maremot.

JORQOD DAQS BUMERIN:    Bumerin hu dak li bl-Ingliż jissejjaħ il-monk seal. Speċi ta’ ljun tal-baħar żgħir li jgħix fil-Mediterran. Ma tantx għadek tara minnhom dawn għax kważi nqerdu mill-bniedem.  Meta jintlemħu ġieli tarahom reqdin żaqqhom ‘il fuq, u għaldaqstant meta wieħed jorqod ħafna jixxebah mal-bumerin.

JIDGĦI DAQS BURDNAR:  Dan id-diskors isir għax il-burdnara li kienu jaħdmu ix-xatt kienu magħrufa għal-lingwaġġ mhux xieraq li kienu jużaw. B’hekk il-burdnar kien jaqa’ fil-kategorija tal-ħammallu u l-pastaż li kienu l-istess, dak li jerfgħu u jġorru oġġetti goffi u tqal.

ĊORMA TFAL:  Din tista’ taraha kullimkien biss il-kelma ċorma tfisser il-kru ta’ baħħara li jaqdfu jew iservu fuq il-bastimenti.

Forsi int taf xi oħrajn ! Fil-każ iktibli….

        *          *          *

Ara aktar:

https://sites.google.com/view/maltesehumoursbutseriously/home